"OKO" Centralnej Europejskiej Wytwórni Kinematografu Amatorskiego inż. Prószyńskiego S.A. z Warszawy, akcja na 1000 marek z 1922 r.
Bardzo dobry stan zachowania, nieco podgięty, kupony.
Akcja kolekcjonersko bardzo ciekawa, wewnątrz tekst po angielsku i po francusku.
Druk z zakładach graficznych Z. Manitius w Łodzi.
Założycielem firmy był Kazimierz Prószyński (1875- 1945) – polski przedsiębiorca, operator filmowy, reżyser, inżynier oraz wynalazca.
Konstruktor aparatów kinematograficznych – pionier.
Konstruktor kamer filmowych. – pionier.
Zatem jest to pionier światowej kinematografii.
Za wkład polskiego wynalazcy na tym polu uznaje się wynalezienie systemu umożliwiającego równomierny, skokowy przesuw taśmy filmowej minimalizujący drgania, eliminację wady migotania obrazu podczas emisji filmu dzięki wynalezieniu obturatora oraz skonstruowanie aeroskopu – pierwszej ręcznej, automatycznej kamery filmowej ze stabilizacją obrazu. Przez wiele lat zarówno osoba Kazimierza Prószyńskiego, jak i jego wkład w rozwój kinematografii pozostawał zapomniany.
Tak więc pierwszym kinematografem, pło¬dem imaginacji młodego chłopaka, znany «pleo-graf». Data - 1894.
Byłem wraz z bratem twórcą filmu francuskiego, ale istniał również pewien Polak, niejaki Kazimierz Prószyński, który nas znacznie wyprzedził – wspominał August Lumière. Na posiedzeniu Francuskiej Akademii Nauk Ludwik Lumière (brat), wskazując na obecnego tam Kazimierza Prószyńskiego, powiedział: "panowie stoi przed wami pierwszy człowiek w kinematografii, ja jestem dopiero drugi”.
Na jego kamerze nakręcono wszystkie kroniki z I wojny światowej, umożliwił powstanie wywiadu lotniczego, udżwiękowiał filmy.
Czytaj dalej: L Wojciech Lada, SIECI 49/2018, dodatek str.3-5.
Wynalazca miał na swoim koncie ponadto zasługi dla udźwiękowienia filmu i powstania telewizji. Wynaleziony przez niego w 1907 r. kinofon umożliwiał jednoczesną emisję obrazu i dźwięku, a stworzony kilka lat wcześniej w 1889 r. telefot był pierwszym urządzeniem, które pozwalało przesyłać obraz na odległość. (telefax, fax)
Od 1895 roku Prószyński realizował krótkie filmy, używając zaprojektowanych przez siebie urządzeń, tworząc podwaliny polskiej kinematografii. Były to najczęściej kameralne dzieła dokumentujące życie codzienne, takie jak Ulica Franciszkańska, Ślizgawka w Łazienkach, Powrót birbanta, Przygoda dorożkarza. Wynalazca był również twórcą pierwszej polskiej wytwórni filmowej działającej w latach 1901–1903 w Warszawie ( Towarzystwo Udziałowe „Pleograf”). W latach 1900–1903 Prószyński realizował także filmy przeznaczone bezpośrednio do kin. To jemu zawdzięczamy pionierski materiał filmowy z koronacji króla Jerzego V czy też pierwsze filmowe reportaże wojenne i zdjęcia lotnicze z frontu Wielkiej Wojny (aeroskop określano wówczas mianem „kamery śmierci”, gdyż jej użytkownicy zafascynowani i pochłonięci możliwością filmowania, zapominali o walce lub ucieczce). Jeden z egzemplarzy aeroskopu znajduje się obecnie w Muzeum Techniki w Warszawie.
Inne materiały dotyczące polskiego wynalazcy znajdują się na stronie: http://www.kazimierzproszynski.com/
Piotr Szczepański
Fundacja Legalna Kultura
W 2017 roku biopleograf został zrekonstruowany przez Narodowe Centrum Kultury Filmowej i zrekonstruowano pierwszy polski film fabularny z 1902 r. na podstawie jedynego śladu, który znamy, tzn opis prof. Lewickiego z Lwowa, który ten film wtedy oglądał.
Dzień, fragment ulicy: na tle kamienica (jej część z bramą wejściową do wysokości I piętra), chodnik, na pierwszym planie kawałek jezdni. Przed bramą stróż w fartuchu zamiata chodnik. Z prawej strony nadjeżdża dorożka konna, zatrzymuje się przed bramą. W dorożce rozwalony na siedzeniu młody człowiek w cylindrze i fraku widocznym spod czarnej narzutki lub peleryny. Młody człowiek jest wyraźnie wstawiony, bo nie może podnieść się o własnych siłach. Dorożkarz i stróż pomagają mu w wydostaniu się z dorożki. Potem birbant z pomocą stróża zdąża do bramy.
W birbanta wcielił się Kazimierz Junosza-Stępowski
