CHODŹKO Leonard - La Pologne historique, littéraire, monumentale et pittoresque, ou [scénes] historique,...

CHODŹKO Leonard - La Pologne historique, littéraire, monumentale et pittoresque, ou [scénes] historique, monumens, monnaies, médailles, costumes, armes, portraits [...]. Rédigée par une Société de Littérateurs Polonais [...]. Seul ouvrage publiée [...] L'Émigration Polonaise. T. 1-3. Paris 1835-1842. Au Bureau Central. 4, s. [4], 480, tabl. 60, frontispis; [4], 480, tabl. 60, frontispis; [4], 480, tabl. 58, frontispis. opr. psk. złoc. z epoki, obcięcie marmoryzowane.
Banach 229, 253, 273. Papier miejscami zabrązowiony i pożółkły, stan dobry. Ekslibrisy R. Smolorza. Na grzbietach czarne szyldziki ze złoc. tytułem i numerem tomu, w górnej i dolnej części grzbietów złoc. ornamenty, pozostałą część grzbietów wypełniają ślepo tłoczone gotyckie łuki. W tomie 3 pomylona (wydawniczo) paginacja w obrębie stron 193-216 (jest 353-376) oraz zamiast tabl. "L'Eglise de Saint-François d'Assises a Cracovie" jest ryc. "Tombeau de Boleslas le Pudique" (w tymże kościele). Tekst drukowany dwuszpaltowo, tablice w stalorycie i akwatincie (łącznie 178 tablic i 3 frontispisy). Ozdobne frontispisy autorstwa dwóch rytowników: tytuł z dedykacją dla Francji wyrytował Antoni Marcinkiewicz, a scenę uścisku dłoni dwóch starych wiarusów z sentencją w języku francuskim "Polacy i Francuzi przyjaciółmi po wsze czasy" narysował i wyrytował Antoni Oleszczyński.
Leonard Chodźko w 1835 wraz z Ignacym Stanisławem Grabowskim rozpoczął publikowanie "La Pologne historique, littéraire, monumentale et pittoresque". Na wzór popularnych w tym okresie w Europie ilustrowanych wydawnictw prezentujących zabytki, krajobrazy i mieszkańców poszczególnych krajów, Chodźko postanowił przybliżyć Francuzom kraj, z którego pochodziła największa grupa politycznych emigrantów. Dzieło zostało zadedykowane Francji. Chodźko deklarował: "Dwa bowiem walne są cele Polski Malowniczej: naprzód aby przez upowszechnienie znajomości naszego kraju zostawić trwały ślad i pamiątkę naszego pielgrzymstwa na gościnnej Franków ziemi. Powtóre: przynieść pomoc najbardziej jej potrzebującym Tułaczom". Chodźko zapraszał rodaków do współpracy - płacił za teksty, płacił za pozyskiwanie francuskich subskrybentów wydawnictwa. Po przekroczeniu 5.000 subskrybentów (ta liczba gwarantowała zwrot kosztów) planował przeznaczenie dodatkowych zysków na pomoc najbiedniejszym wychodźcom. Redaktorzy bardzo dobitnie podkreślali w prospektach reklamowych, że wydawnictwo nie zamierza się mieszać w bieżącą politykę. Liczyli na zainteresowanie i poparcie wszystkich, często poróżnionych ze sobą środowisk emigracyjnych. Dzieło odniosło wielki sukces. Skłócenia nie uniknęli niestety jego wydawcy, co znalazło odbicie w wyglądzie kart tytułowych poszczególnych wydań.
Ilustracje dzieła Chodźki przedstawiają dużą wartość dokumentalną, sentymentalną i artystyczną. Część rycin w dziele Chodźki rytowana jest przez Polaków: Antoniego Oleszczyńskiego i Antoniego Pilińskiego oraz Francuzów Augusta F. Alesa i Emila Rouargue reprezentuje niezły poziom artystyczny. Większość z nich weszła na stałe do polskiej ikonografii. Są to w szczególności widoki miast, pałaców, zabytków i pejzaży. Na pozostałych planszach ukazano liczne portrety, sceny historyczne, stroje a także kilka map i planów oraz nut. Mało jest znanych w Polsce miejscowości lub zabytków, których widoków Chodźko by nie zamieścił. Na rycinach widnieją między innymi: Ojców, Pieskowa Skała, Tyniec, Częstochowa, Puławy, Troki, Nowogródek, Czorsztyn, Kazimierz nad Wisłą, Lublin, Zarzecze, Żółkiew, Kowno, Trembowla, Iłża, Olesko, Lwów, Łysa Góra, Zalesie, Wilno, Poznań, Kruszwica, Kalisz, Gdańsk, Lanckorona, Zator, Balice, Wieliczka, Łańcut i Krasiczyn. Warszawa i okolice ukazana jest na 14 rycinach (m.in. atrakcyjne widoki Banku Polskiego i Teatru Wielkiego), na licznych rycinach widnieje także Kraków. Teksty w "La Pologne" są w dużej części autorstwa samego Chodźki i jego żony Olimpii. Dotyczą one wszystkich aspektów życia polskiego. Teksty między innymi pisali znani pisarze i publicyści: Ksawery Godebski, Feliks Wrotnowski, Ludwik Mierosławski, artykuły o polskiej muzyce napisał Wojciech Albert Sowiński.