Sobieskie Wacław- Pamiętny sejm (obszerna analiza sejmu z 1606)

Warszawa 1913/ Gebethner i Wolff/ oprawa introligatorska, półpłótno, okleina marmurkowa na licach/ 14x22cm/ s.III,253/ stan bardzo dobry

Obszerna analiza sejmu z 1606 r., gdzie doszło do zderzenia obozu regalistów z opozycją antykrólewską

Sejm został zwołany w grudniu 1605 r. Sejmiki przedsejmowe odbyły się w styczniu 1606 r. Sejm rozpoczął obrady 7 marca 1606 r., zaś na jego przebiegu ważył narastający konflikt króla z częścią szlachty i magnaterii, tworzącej widoczną opozycję. Na jej czele, po śmierci kanclerza Jana Zamoyskiego (3 czerwca 1605 r.) stanął marszałek wielki koronny i wojewoda krakowski Mikołaj Zebrzydowski. Jednocześnie sejm obradował pod wrażeniem świetnego zwycięstwa hetmana Karola Chodkiewicza nad Szwedami pod Kircholmem w Inflantach (27 września 1605 r.), co jednak nie zakończyło trwającej tam wojny. Marszałkiem sejmu obrano Stanisława Ryszkowskiego, sędziego ziemskiego łukowskiego. Dwór wystąpił z programem reform, polegających na utworzeniu stałej armii, utrzymywanej ze stałych dochodów, zmian w sposobie sejmowania, sprowadzającej się ukrócenia pojedynczych protestacji posłów i wprowadzeniu głosowania większością. Przeciwko tym pomysłom opozycja występowała z „egzorbitancjami” i „urazami”, uznając postulaty reform królewskich, jako zmierzające do wprowadzenia władzy absolutnej króla (absolutum dominium). Jeszcze w trakcie obrad sejmowych, począwszy od 9 kwietnia miał miejsce zjazd opozycyjnej szlachty i magnatów w Stężycy koło Dęblina, na którym radzono nad postępowaniem króla, co doprowadziło do rozdwojenia sejmu. W czasie obrad zajmowano się także sprawami tolerancji religijnej i bezpieczeństwa dysydentów. Król odrzucił przygotowany projekt konstytucji „O tumultach”. Sejm został zamknięty 18 kwietnia 1606 r., nie uchwalając żadnych konstytucji.