Ustawa Konstytucyina Królestwa Polskiego w Warszawie w Drukarni Rządowey Roku 1815.

Warszawa 1815 w Drukarni. Rządowej/ folio, 22x38 cm/ s. 47/ tekst w języku polskim oraz francuskim/ stan bardzo dobry, górne i dolne marginesy trochę przykurzone, tekst zachowany w pięknym stanie/ Na s.46 -47 sygnatura w języku polskim oraz francuskim (podpisano) ALEXANDER./ (signe) ALEXANDER oraz członków Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego: Łanskoi. (Wasilij), Adama Xiąże Czartoryski., Novossiltzoff., Tomasz Wawrzecki., Xaw. Xiąże Drucki Lubecki., J.K. Szaniawski. Bardzo rzadkie.

Pierwsza konstytucja Królestwa Polskiego, która wprowadzona przez Cara Aleksandra I,  obowiązywała od 24 grudnia 1815 roku do 26 lutego 1832, kiedy to po klęsce powstania listopadowego, została zamieniona na Statuty Organiczne. Na podstawie ,,Ustawy'' Królestwo Polskie stawało się monarchią konstytucyjną z dziedzicznym tronem obejmowanym przez członków dynastii Romanowów.

Literatura: https://www.estreicher.uj.edu.pl/xixwieku/baza/wpis/?sort=nazwisko_imie&order=1&id=13825&offset=0&index=1

Historia: O losie Polski, a ściślej Księstwa Warszawskiego, zadecydowały mocarstwa europejskie na Kongresie Wiedeńskim. Znalazło to formalny wyraz w traktatach z 3 maja 1815 roku zawartych między Rosją, Prusami i Austrią, które potem zostały włączone do Aktu Końcowego z 9 czerwca tego roku. Postanowienia tych traktatów w istocie oznaczały rozczłonkowanie terytorium Księstwa Warszawskiego, co określano jako czwarty rozbiór Polski. Nowe państwo otrzymało nazwę "Królestwo Polskie", inaczej było zwane "Królestwem Kongresowym". Władcy państw ościennych zostali zobowiązani do zapewnienia "praw narodowości" Polakom zamieszkującym w ich nadziałach terytorialnych. Zobowiązania tego dopełnił Aleksander I. Nie uczynił tego, mimo obietnicy, król pruski. Car Aleksander I,  udając się do Wiednia, podpisał Zasady Konstytucji Królestwa Polskiego. Był to oficjalny akt konstytucyjny przyszłego Królestwa. Znamienne, że Zasady utrzymały w mocy niektóre postanowienia Konstytucji Księstwa Warszawskiego, deklarując jednocześnie, że nowa konstytucja Królestwa Polskiego będzie na tyle, na ile to możliwe, wzorowana na Ustawie Rządowej z 1791 roku. Rzeczywiście, przeniesiono do niej niektóre rozwiązania zawarte w Konstytucji 3 maja. Charakterystyczne w tym względzie jest przywrócenie w Królestwie Polskim właściwej czasom stanisławowskim zasady kolegialności urzędów. Oznaczało to odrzucenie przewidzianego w Konstytucji Księstwa Warszawskiego systemu organów jednoosobowych, hierarchicznie podporządkowanych władzy najwyższej, to jest monarsze.
Autorem złożonego 26 sierpnia 1815 roku projektu konstytucji był Ludwik Plater. Od sierpnia do końca listopada trwały dalsze prace projektodawcze. Szereg osób, w tym książę Adam Jerzy Czartoryski, Józef Kalasanty Szaniawski, Mikołaj Nowosilcow - który uchodził wtedy za liberała - oraz Ignacy Sobolewski, wprowadziło do tekstu projektu własne poprawki. Swoje uwagi naniósł też car Aleksander I. Wzmacniały one pozycję monarchy w systemie organów państwowych. Po kilkumiesięcznych pracach został sporządzony ostateczny projekt konstytucji. Stał się on aktem obowiązującym po złożeniu na nim podpisu przez Aleksandra I. Tekst ustawy zasadniczej Królestwa Polskiego nosi datę 27 listopada 1815 r. W rzeczywistości podpisanie konstytucji nastąpiło w pierwszych dniach grudnia.

Była to już druga konstytucja w dobie porozbiorowej, oktrojowana - czyli nadana - przez obcego władcę. Charakterystyczne dla wszystkich aktów konstytucyjnych doby porozbiorowej było to, że ich postanowienia zapewniały przewagę władzy wykonawczej nad ustawodawczą. Dotyczy to także Ustawy Konstytucyjnej Królestwa Polskiego. Tekst autentyczny konstytucji, liczącej 165 artykułów, został sporządzony w języku francuskim, potem ogłoszono jego urzędowy przekład polski. Oba te teksty wydrukowano w I tomie Dziennika Praw [Królestwa Polskiego]. Konstytucja weszła w życie 24 grudnia 1815 r. Powołano wówczas skład władz konstytucyjnych.

W gruncie rzeczy Królestwo Polskie stanowiło faktyczną kontynuację Księstwa. Konstytucja z 1815 roku była bardziej liberalna i narodowa niż Konstytucja Księstwa Warszawskiego, a zarazem mniej demokratyczna. Konstytucja nadana przez Aleksandra I zawierała szeroki katalog praw i wolności obywatelskich, a jednocześnie rozszerzyła udział szlachty w życiu publicznym - poprzez wskazanie szeregu stanowisk, przeznaczonych wyłącznie dla osób pochodzenia szlacheckiego.

Królestwo Polskie było monarchią konstytucyjną. Akt ten wyraźniej niż ustawa zasadnicza Księstwa Warszawskiego zapewniał polski charakter państwa. Przyjęto, że wszystkie czynności publiczne mają odbywać się w języku polskim. Jednocześnie wprowadzono zasadę, że jedynie Polacy mogą sprawować urzędy polityczne - z wyłączeniem jednakże namiestnika. Polski charakter państwa wyznaczały postanowienia konstytucji, iż "Naród polski mieć będzie wiecznymi czasy reprezentację narodową w Sejmie" - w artykule 31, a nadto, że "Wojsko zachowa kolory swego munduru, swój ubiór właściwy i wszystko, co się tyczy jego narodowości", jak głosił artykuł 156. W okresie konstytucyjnym strona rosyjska uznawała odrębność państwową Królestwa Polskiego, stanowiącego jednocześnie część Cesarstwa Rosyjskiego. Królestwo Polskie było państwem o ograniczonej suwerenności. Pozostawało w nierównej unii realnej z Cesarstwem Rosyjskim. Wymaga podkreślenia to, że zakres odrębności państwowej wpływał na samodzielność państwa polskiego. [ na podstawie tekstu prof.Mariana Kallasa, https://muzhp.pl/pl/e/1288/nadanie-ustawy-konstytucyjnej-krolestwa-polskiego ]