SPADEK PIŚMIENNICZY
PO GENERALE
MAURYCYM HR. HAUKE
z rękopisu wydał i przedmową poprzedził
Alexander REMBOWSKI
z 6 rycinami
Warszawa 1905, Nakładem Księgarni E.Wende i S-ka, str. [6], LXI, 420, format 14x21,5cm
Jan Maurycy Hauke herbu Bosak (ur. 26 października 1775 w Seifersdorf, Saksonia, zm. 29 listopada 1830 w Warszawie) – hrabia, generał artylerii Wojska Polskiego Królestwa Polskiego, minister prezydujący w Komisji Rządowej Wojny Królestwa Polskiego w latach 1816–1829, senator-wojewoda Królestwa Polskiego, członek Komisji Najwyższej Egzaminacyjnej przy Radzie Stanu Królestwa Kongresowego w 1830 roku.
W armii polskiej od 1790 w stopniu podporucznika – kształcił się w szkole artylerii w Warszawie. 15 marca 1791 awansował na porucznika, a 3 sierpnia 1794 r. – na kapitana. Uczestnik wojny z Rosją w 1792 r. oraz insurekcji kościuszkowskiej, w którym uczestniczył między innymi w obronie Warszawy. Po upadku insurekcji pozostawał poza wojskiem i pomagał ojcu jako nauczyciel geometrii w jego prywatnej szkole.
W 1798 r. Hauke wstąpił do Legionów Polskich we Włoszech i służył w artylerii. Walczył m.in. w obronie Mantui, gdzie dostał się do niewoli austriackiej. Potem służył w armii Księstwa Warszawskiego, m.in. krótko jako szef sztabu armii. Następnie pełnił funkcje: zastępcy dowódcy 3 legii (dywizji), dowódcy brygady w dywizji gen. Józefa Zajączka w kampanii 1809 r., komendanta Twierdzy Zamość w kampanii 1813 r., gdzie wsławił się długotrwałą i bohaterską obroną i uzyskał honorowe warunki kapitulacji. Awansował na stopień pułkownika 20 grudnia 1806 r. Generał brygady od 27 grudnia 1807 r., generał dywizji od 3 lutego 1813 – na stanowisku komendanta twierdzy Zamość.
Od 22 stycznia 1815 pełnił służbę w Wojsku Polskim Królestwa Kongresowego zajmując stanowiska: kwatermistrza generalnego wojska, dowódcy korpusu artylerii i inżynierii, radcy stanu, dyrektora generalnego w Komisji Rządowej Wojny i zastępcy ministra wojny. Od 1816, po dymisji generała Józefa Wielhorskiego, kierował Ministerstwem Wojny.
3 września 1826 awansował na generała artylerii oraz, wraz z braćmi Ludwikiem Augustem (1779–1861) i Józefem (1790–1837), otrzymał indygenat z herbem Bosak (w niebiesko-złotym polu złoty kroczący na prawo lew flamandzki z czarnym bosakiem w łapie). Od 1829 hrabia i senator Królestwa Polskiego. Awanse te były nagrodą za wierność i gorliwość w wykonywaniu rozkazów wlk. ks. Konstantego. W późniejszych latach również bracia uzyskali tytuły hrabiowskie. Był członkiem Sądu Wojennego Najwyższego, w zastępstwie Sądu Sejmowego, powołanego do sądzenia oskarżonych o przynależność do Wolnomularstwa Narodowego.
Zdecydowany przeciwnik powstania listopadowego. Zginął 29 listopada 1830 z rąk powstańców (padł pod prawym lwem przed Pałacem Namiestnikowskim w Warszawie) na oczach swojej żony (umarła rok później, w 1831) i młodszych dzieci, które zostały wzięte pod prawną opiekę i wychowanie cara Mikołaja I. Hauke, jadąc na koniu obok powozu żony z mieszkania służbowego w Pałacu Saskim, napotkał koło Pałacu Namiestnikowskiego grupę podchorążych, idących ze strony ulicy Nowy Świat. Ujrzawszy go, powstańcy zawołali, „Generale, poprowadź nas!”, ale Hauke zaczął wygłaszać mowę, w której nazwał ich przedsięwzięcie głupotą i wezwał ich do powrotu do koszar. Rozległy się wystrzały i Hauke padł martwy. Ze zwłok zdarto carskie ordery i odznaczenia, pozostawiono tylko polskie i francuskie. Przy oględzinach zwłok naliczono 19 ran od kul.
NIeczęste!
TWARDA OPRAWA OZDOBNA PEŁNA SKÓRA WSPÓŁCZESNA, GRZBIET Z WYPUKŁYMI ZWIĘZAMI, TŁOCZENIAMI I ZŁOCENIAMI, W POLACH ZŁOCONE MOTYWY NAPOLEOŃSKIE: WIENIEC LAUROWY I "N, NA LICACH OZDOBNE ZŁOCONE BORDIURY; OZDOBNA WYKLEJKA Z RĘCZNIE BARWIONEGO PAPIERU MARMORYZOWANEGO, OBCIĘCIA KART MARMORYZOWANE W TEN SAM SPOSÓB. WNĘTRZA OKŁADEK OKOLONE ZŁOCONYM SZLACZKIEM.
Stan BDB-/ dopisek dot. spisu treści, ŁADNY EGZEMPLARZ
