Maurycy Gottlieb (1856 Drohobycz - 1879 Kraków), Recha, 1877 r.

Scena z „Natana Mędrca”, dramatu Gottholda Ephraima Lessinga
olej, płótno naklejone na tekturę, 29 × 20 cm
sygn. p. d.: M. G.

Pochodzenie:
– dom aukcyjny Sotheby’s, Jerozolima, maj 1985
– kolekcja Jacoba i Asei Furman, Santiago, Chile
– MatsArt Auctioneers & Appraisers, listopad 2008
– Louiza Auktion, Bruksela, czerwiec i grudzień 2012
– MatsArt Auctioneers & Appraisers Jerozolima, styczeń 2014
– kolekcja prywatna, Polska

Wystawiany:
– The Tel Aviv Museum of Art, maj – lipiec 1991
– Muzeum Narodowe w Warszawie, sierpień – październik 1991

Opisywany i reprodukowany:
– Karol Bernhaut, „Maurycy Gottlieb. 1856-1879. 39 Reproductions of the
artist’s paints”, Tel-Aviv 1961, tabl. 60
– Nehama Guralnik, „In the Flower of Youth. Maurycy Gotlieb 1856-1879”, [kat. wystawy; V - VII 1991], Tel-Aviv Museum of Art, Muzeum Narodowe w Warszawie, Tel-Aviv 1991, s. 155, nr kat. 29
– Jerzy Malinowski, „Maurycy Gottlieb 1856-1878”, katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Warszawie, VIII – X 1991, s. nlb., nr kat. 22
– Jacobo Furman, „Treasures of Jewish Art: From the Jacobo and Asea Furman Collection of Judaica”, New York 1998, s. 263
– Jerzy Malinowski, „Maurycy Gotlieb – Powitanie...,” D.A. Agra-Art, Warszawa 1999, s. nlb., il. nlb. 9

Prezentowany na aukcji obraz Maurycego Gottlieba Recha, jest jednym ze szkiców do cyklu, który artysta przygotował jako ilustracje do dramatu „Natan mędrzec”, napisanego przez wybitnego niemieckiego pisarza dramaturga Gottholda Ephraima Lessinga (1729–1781).

„Akcja „Natana Mędrca” rozgrywa się w Jerozolimie około roku 1193, w burzliwych czasach wojen krzyżowych, na styku odmiennych kultur i religii – judaizmu, chrystianizmu i mahometanizmu. Jest to opowieść o szlachetnym jerozolimskim Żydzie Natanie, który zaopiekował się chrześcijańską dziewczynką Rechą i wychował ją jak córkę, pomimo, że to właśnie chrześcijanie uprzednio wymordowali mu rodzinę. Wróciwszy z dalekiej podróży Natan dowiedział się o pożarze, który nawiedził jego dom, a z którego ocalił Rechę młody rycerz-templariusz. Między parą młodych zrodziło się uczucie; w toku wydarzeń okazało się jednak, że oboje są rodzeństwem – dziećmi zmarłego brata sułtana Saladyna. Postać Rechy, wychowanej przez Żyda, córki muzułmanina i chrześcijanki, stała się symbolem pojednania trzech religii w imię najwyższych zasad etycznych. Dysputę Natana z Saladynem, a także wątek siostry sułtana Sittah, uznać trzeba za pełen tolerancji dialog różnych postaw religijnych
i filozoficznych.” Jerzy Malinowski, „Maurycy Gottlieb – Powitanie...”, Warszawa 1999

W 1877 r. niemal 100 lat od pierwszego druku dramatu, znany monachijski wydawca, Friedrich Bruckmann zabrał się za przygotowanie luksusowego bogato ilustrowanego wydania „Natana Mędrca”. Za szatę graficzną odpowiedzialny był młody ale doceniany już Maurycy Gottlieb. Dla artysty, który sam miał napisać w liście do przyjaciela: „Jestem Polakiem i Żydem i chcę dla obu, gdy Bóg da, pracować”, musiało to być zlecenie szczególnie ważne, także ze względu na zawarty w dramacie Lessinga głęboki humanizm. Zgodnie z zamówieniem, Gottlieb miał przygotować około 12 obrazów, malowanych olejno na płótnie w technice en grisaille, nadającej się najlepiej do fotograficznej reprodukcji. Zgodnie z umową artysta miał przedstawiać najpierw Bruckmannowi szkice i – dopiero po akceptacji – przenosić te kompozycje na duże płótna. Takich studiów namalował Gottlieb około dwudziestu, wersji finalnych - obrazów o formacie ca 110 x 80 cm – co najmniej cztery. Należą do nich
Powitanie Natana przez Rechę, Ocalenie Rechy z płomieni, Scena końcowa z Saladynem, Sittah i Rechą oraz Saladyn i Sittah przy szachach.Z końcem 1877 artysta przerwał jednak pracę nad cyklem. Friedrich Bruckmann z niewiadomych powodów miał wycofać się z umowy i ostatecznie do wydania dramatu Lessinga nie doszło. Już po śmierci Gottlieba dwanaście szkiców i dwa duże obrazy (Powitanie Natana przez Rechę i Ocalenie Rechy z płomieni) trafiło do zbiorów krakowskiego prawnika Emila Beresa, przyjaciela artysty. Jednym z dwunastu szkiców, jest prezentowana praca, szkic do Rechy, namalowany olejno na płótnie naklejonym na tekturę. Dodatkowo artysta użył tu trzonka pędzla, żłobiąc ornamentalne linie w mokrej, świeżej farbie. Zarówno w tym obrazie, jak i w pozostałych pracach cyklu wciąż jeszcze dostrzegalne są inspiracje malarstwem uwielbianego nauczyciela artysty, mistrza Jana Matejki, widoczne w formie, rysunku, a czasem w gestach czy upozowaniu postaci.