August II

1697—1733.

DUKATY

§. 560. Tab. 42. Nr. 511.

S. G. Popiersie ukoronowane, włosy długie, wokoło napis: AUGUST. II. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P. EL.(ector) S.(axoniae).

S. O. Na podstawie tarcza herbowa Gdańska, trzymana przez lwów, nad którą jest ozdoba z kwiatów, w obwodzie napis: MON. AURĘ A. CIVITAT. GEDAN. 1698.

Dukat gdański, bardzo rzadki. — Na licytacyi po xieciu Radziwille, wojewodzie wileńskim, sprzedano ten dukat w mojej obecności za zip. 50. Jest w zbiorze Hr. Fr. P. — Beniamin Lengnich i Czacki opisali poprzednio tenże dukat.

TALARY I POLTALARY

§. 561. Tab. 43. Nr. 512. 

S. G. Popiersie ukoronowane, w zbroi i w płaszczu, włosy długie w lokach na ramiona spadających; wokoło napis przedzielony: AUGUSTUS. II. D. G. REX. POLON. M. DUX. LIT.

S. O. Na orderze duńskim Dannebrog, podobnym do krzyża złożonego z czterech bereł zakończonych liliami, tarcza czteropolowa, ukoronowana, na której orty i pogonie, a w środku tarcza dwupolowa saska, nakryta mitrą. Wokoło tarczy głównej łańcuch orderu słonia, który zwieszony na pierścieniu, przedziela litery myncarza EP.—H. a nad literami duże róże dla ozdoby, po bokach tarczy ukoronowane, połączone cyfry' A. S. oznaczające Augustus Secundus. W obwodzie napis: DUX. SAX. J. C. M. A. ET W. ELECT. 1702. gałązka jest znakiem mennicznym. 

Talar koronny, rzadki, nazywany Beichlingowym od nazwiska hrabiego Beuchlinga, rządzcy drezdeńskiej mennicy. Jest także z tego samego roku, odmiennego stempla, z rybką znakiem mennicznym.  

§. 562.

S. G. Ukoronowany order słonia, po obydwóch stronach którego są połączone i ukoronowane litery A. S. oznaczające Augustus Secundus; wokoło napis: AUGUSTUS. II. D. G. REX. POLONIARUM. 

S. 0. Tarcza herbowa ukoronowana, otoczona łańcuchem orderu słonia; wokoło napis: DUX. SAX. J. C. M. A. ET W. ELECT. 1702. — Talar koronny, rzadki, jest opisanym w dziele: Vollstandiges Thaler-Cabinet 1747. r. kart. 130. 

§. 563. Tab. 43. Nr. 513.

S. G. Krzyż orderu Dannenbrog otoczony ukoronowanemu cyframi królewskimi A. II. tworzącemu krzyż podwójny, w obwodzie napis: AUGUSTUS II. D. G. REX. POL. M. D. LIT. D. SAX. J. C. M. A. ET. W. 

S. O. Tarcza ukoronowana, otoczona floresami, czteropolowa, na której orły i pogonie, a w środku tarcza dwupolowa saska, nakryta mitrą; wokoło napis przedzielony: SAC. ROM. JMP. ARCHIM. ET ELECT. 1702.

Talar koronny, bity w Saxonii, równie jak i wszystkie inne monety Augusta II. Talar ten był wywołanym z obiegu, gdyż uważano go jako i ubliżający królowi, z powodu, że hrabia Benefiting poważył sie na jego środku umieścić swój order Dannenbrog, w skutku czego, nawet magistrat miasta Rygi zakazał kurs tego talara w obrębie swej administracyi.  Wiadomość o tern znajduje się: Hamburgische Remarque 1699—1707. Nummi singulares Kundmann 1734. —. Cuno Thaler Betrug. P. II. pag. 91.

§. 564. Tab. 43. Nr. 514. 

S. G. Popiersie w ozdobnej zbroi, okryte płaszczem królewskim, głowa laurem uwieńczona, włosy długie fryzowane; wokoło napis rozdzielony: D. G. FRID. AUG. REX. POL. DUX. SAX. J. C. M. A. ET W, jabłko królewskie. 

S. O. Tarcza wykrawana, czteropolowa, ukoronowana, na której orły i pogonie, a w środku herb saski, nakryty mitrą. Pod tarczą rok 1706., litery myncarza J. L. II., i znak menniczny; główną tarczę otacza sześć małych tarcz herbowych prowincyi saskich, wokoło napis przedzielony: SAC: ROM: JMP: ARCHIM; ET ELECTOR. — Talar bity w Saxonii.

§. 565. Tab. 43. Nr. 515—516.

S. G. Popiersie, jak na poprzedzającym, wokoło napis rozdzielony: D. G. FRID. AUGUST. REX. POLONIARUM.

S. O. Dwie tarcze obok siebie umieszczone, gałązkami palmowemi obwiedzione, tarcza z prawej strony jest czteropolowa polska, a z lewej pięciopolowa saska, pod tarczami w okrągłym odcinku, przedzielającym litery myncftrza EP. H. jest liczbą wartości »/s; nad tarczami wznosi się korona przedzielająca rok 1697. wokoło napis rozdzielony: DUX. SAX. I. C. M. A. ET W. S. R. I. ARCH. ET EL. znak menniczny. To jest 1/3 talara saskiego, moneta sasko-polska. - Nr. 516. taka sama moneta, 2A talara zawierająca, z r. 1702, lecz odmiennego stempla. 

§. 566 Tab. 43. Nr. 517. 

S. G. Popiersie w zbroi ozdobnej, okryte płaszczem, głowa laurem uwieńczona, włosy długie spadające na ramiona, wokoło napis rozdzielony: D. G. FRID. AUGUST. REX. POLONIARUM. 

S. O. Tarcze herbowe, jak na poprzedzającym, lecz owalne, pod któremi jest liczba wartości 2/3, litery myncarza I. D. Z., i znak menniczny saski, wokoło napis rozdzielony: DUX. SAX. J. C. M. A. ET. W. S. R. ł. ARCH. ET EL. 1731. — Moneta sasko-polska, 3 talara, bita w Saxonii, w prawdzie znacznie mniejsza od dwóch poprzedzających, lecz równej wartości i wagi, bo grubsza.

MONETY DROBNE

§. 567. Tab. 44. Nr. 518.

S. G. Popiersie ukoronowane, w zbroi, włosy długie na ramiona spadające, głowa mała; wokoło napis rozdzielony: AUGUSTUS II. D. G. REX. POLON. ET M. D. L. 

S. 0. Tarcza wygięta, czteropolowa, ukoronowana, na której orły i pogonie, a na środku tarcza tegoż kształtu dwupolowa saska; po bokach tarczy głównej rozdzielona liczba wartości 18., wokoło napis przedzielony koroną: MONET. NOVA. ARG. REG. POL. 1698. — Ośmnastogroszówka, czyli tynf polski, bity w Saxonii, bardzo rzadki, jest także opisanym w Czackim.

§. 568.

S. G. Jak na poprzedzającym, lecz wokoło napis: AUGUST. II. D. G. REX. POL. M. D. LIT. ET ELEC. SAX. 

S. O. Tarcze polska i litewska, w górze zetknięte z sobą, rozdzielające liczbę wartości 18, niżej pomiędzy niemi tarcza, na której herby saskie, przedzielająca litery myncarza EP—II.; nad tern wszystkiem .wznosi się korona. Wokoło napis: MONETA. NOVA. ARG. REGN. POL. 1704; — W średnicy, cal 1. linii 2 ½ . — Ośmnastogroszówka, czyli tynf odmienny, tego stempla, co szóstaki niżej opisane. Moneta bardzo rzadka. 

§. 569. Tab. 44. Nr. 519.

S. G. Popiersie w zbroi okrytej płaszczem, włosy długie; na głowie korona, wokoło napis rozdzielony: AUGUST. II. D. G. REX. POL. M. D. LIT. ET ELECT. SAX.

S. O. Tarcze koronna i litewska, w górze zetknięte z sobą, pomiędzy niemi dwupolowa tarcza saska, przedzielająca litery myncarza EP—H.; nad tern wszystkiem wznosi się korona, pod którą jest liczba wartości VI. Wokoło napis przedzielony koroną: GROS. ARG. SEX. R. POL. ET ELECT. SAX. 1702. — Szostak polsko-saski, bity w Saxonii.

§. 570. Tab. 44. Nr. 520—521.

S. G. Układ trzech tarczy, jak na poprzedzającym, lecz u spodu jest herb Waga, i litery L. P. podskarbiego litewskiego Ludwika Pocieja, a wokoło napis: GROS. ARG. SEX. R. POL. ET MA. DU. LI. 1706. — Nr. 521. popiersie zupełnie odmienne, a litery L. P. są rozdzielone tarczą saską. Dwa szóstaki różnych stempli, bite w Grodnie, nazywane pospolicie Pociejówkami, na których na S. O. nie zamieszczono tytułu Elektoratu Saskiego, jakoby były bite tylko dla Korony i dla Litwy. — Bardzo rzadkie, są w zbiorach Hr. Fr. P.—P.P.—P.L. — w Czackim. — Erazm Otwinowski w pamiętnikach panowania Augusta II., wydanych w Poznaniu r, 1838 przez Edwarda Hr. Raczyńskiego, wspominając o tych szóstakach, takową czyni wrzmiankę w opisie zjazdu grodzieńskiego: „Tam Pociejowi podskarbiemu litewskiemu pozwolono mennicę otworzyć, jako on tego kucia „monety zażył, gdy były fałszywe talary bite, a co większa pod stemplem „Cesarskim, o co hałas potem był wielki w r. p. 1713, Bito też szostaki „jedne pod imieniem i osobą Augusta, ale że fałszywe były, zrzucono je „było. Były na tych szóstakach litery L. P. co znaczyło Ludwik Pociej, „ludzie zaś interpretowali te litery L. P. ludzi płacz, bo nie jeden na „nich szkodowrał, gdy je zrzucono.