Jan III Sobieski

1674—1696.

DUKATY

§. 537. Tab. 41. Nr. 490.

S. G. Popiersie laurem uwieńczone, okryte płaszczem, wokoło napis rozdzielony: JOANNES. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P. 

S. O. Tarcza wykrawana ozdobnie, czteropolowa ukoronowana, lu której orły i pogonie, w środku mała tarcza, to jest herb domu Sobieskich. Janina, pod tarczą główną w odcinku między wyrazami herb Leliwa, podskarbiego koronnego, Jana Jędrzeja Morsztyna; w obwodzie napis rozdzielony: MON. NOVA AUREA. REG. POLON. 1681. — Dukat koronny, bardzo rzadki, ze zbioru Maxymiliana Bartynowskiego, sędziego Sądu Najwyższej Instancyi w Krakowie. 

§. 538. Tab. 41. Nr. 491.

S. G. Popiersie ukoronowane, w zbroi i w płaszczu, włosy krótkie; wokoło napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. RUS. PR.

S. O. Na ozdobnej podstawie okrągła tarcza herbowa Gdańska, trzymana przez dwóch lwów, a nad nią wieniec, z którego wychodzą dwie gałązki laurowe, na krzyż złożone, a pomiędzy niemi tulipan, przedzielające napis będący w obwodzie: MON. AUREA. CIVITAT. GEDANENS. 1692. Dukat podwójny gdański, rzadki, jest u mnie. 

§. 539. Tab. 41. Nr. 492.

S. G. Popiersie laurem uwieńczone, w zbroi, okrytej płaszczem, głowa mała, wokoło napis rozdzielony: JOANES. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. PR.

S. O. Tarcza herbowa Gdańska, jak na poprzedzającym, lecz na podstawie jest lew i litery D. L. myncarskie znaki; w obwodzie napis rozdzielony: MON. AUREA. CIVITAT. GEDANENSIS. 1676. — Dukat gdański, jest także w Czackim. Napisy są złożone z drobniejszych liter, jak zwykle na innych.

§. 540. Tab. 41. Nr. 493.

S. G. Popiersie znacznie większe od poprzedzającego, głowa duża laniem uwieńczona, wokoło napis rozdzielony popiersiem: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L R. PR.

S. O. Jak na poprzedzającym, lecz podstawa odmienna, a w obwodzie napis: MON. AUREA. CIVITAT. GEDANENS. 1677. — Dukat gdański, odmiennego stempla.

§. 541. Tab. 41. Nr. 494.

S. G. Popiersie ukoronowane, w polskiej sukni, i w zbroi, na piersiach order Sgo Ducha, w obwodzie napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. PR.

S. O. Tarcza herbowa Gdańska, jak na poprzedzającym; w obwodzie napis: MON. AUREA. CIVITAT. GEDANEN. 1683.

Dukat gdański, zupełnie odmiennego stempla. — Mam także dukat tego samego stempla z r. 1688.

§. 542. Tab. 41. Nr. 495.

S. G. Popiersie ukoronowane, szerokie, okryte płaszczem, głowa mała; w obwodzie napis: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. PR.

S. O. Tarcza herbowa Gdańska, jak zwykle, lecz na podstawie jest oko opatrzności, bez liter myncarza; w obwodzie napis: MON. AUREA. CIVITAT. GEDAN. 1692. — Napisy literami większemi jak zwykle. Dukat gdański, rzadszy, jest także w Czackim. 

TALARY I POŁTALARY.

§. 543. Tab. 41. Nr. 496

S. G. Popiersie duże, w zbroi, szyja obnażona, głowa laurem uwieńczona, włosy krótkie, pod popiersiem litery myncarza S. V. P. wokoło napis przedzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P. 

S. O. Tarcza czteropolowa, na której orły i pogonie, a w środku herb Janina, familii Sobieskich, nad tarczą wznosi się korona, po bokach zaś tarczy dwie gałązki palmowe, schodzące się u spodu tejże, pod którą między wyrazami jest okrągła tarcza z herbem Jelita, podskarbiego Marcina Zamojskiego; wokoło napis rozdzielony: MASO.fviae) SAM.(ogitiae) KYJOV. (iae) VOL.(iniae) PODOL.(iaę) POD.(lachiae) LlV.(oniae) SM.(olensci) S. (everiae) C.(zerniechoviae). — Na otoku napis, którego wyrazy poprzedzielane: INGENTIBUS | Al SIS I QUO | ATS | MONSTRAT | ITER. | co oznacza „Niezmiernem przedsięwzięciom, gdzie chcesz, wskazuje drogę.“—Talar koronny, bez liczby roku, bardzo rzadki. Jest w zbiorach Hrabiego Franciszka Potockiego, Maxymiliana Bartynowskiego w Krakowie, oraz w Czackim. 

§. 544. Tab. 41. Nr. 497

S. G. Popiersie w ozdobnej zbroi, i w płaszczu, na głowie bogata korona; wokoło napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POLON. M. D. L. RUS. PRUS. MAS.

S. O. Na podstawie z liczbą roku 1685. i znakami mennicznemi herb Gdańska, w obwodzie napis rozdzielony: MONETA ARGENTEA CIVITATIS GEDANENSIS. — Talar gdański, rzadki.

§. 545. 

Półtalarów nie bito wcale za Jana III., w prawdzie widziałem kilka exemplarzy niby półtalarów koronnych, z popiersiem w koronie, i z tarczą czteropolową, lecz są tylko tegoczesne fabrykaty niecnych spekulantów. 

MONETY DROBNE.

§. 545. Tab. 42. Nr. 498.

S. G. Popiersie w zbroi okrytej płaszczem, na piersiach order Sgo Ducha, głowa laurem uwieńczona; wokoło napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. PR.

S. O. Tarcza czteropolowa, ukoronowana, na której orły i pogonie, a w środku tarcza herbowa Janina, familii Sobieskich; po bokach tarczy głównej rozdzielona liczba wartości 18., a pod nią litery myncarza S. B. U spodu pomiędzy wyrazami jest tarcza z herbem Leliwa, podskarbiego Morsztyna. W obwodzie napis: MON.(eta) NOVA. ARG.(entea) REG.(ni) POL.(oniae) 1677. — Ośmnastogroszówka, czyli ort koronny.

§. 546. Tab. 42. Nr. 499.

S. G. i S. O. Jak na poprzedzającym, lecz napisy bez obwodu. Ort z r. 1677. odmiennego stempla.

§. 547. Tab. 42. Nr. 500.

S. G. Popiersie w zbroi tłuszczowej, okrytej płaszczem, głowa laurem uwieńczona, znacznie mniejsza jak na poprzedzających, pod popiersiem litery T. L. B. myncarza Tytusa Liwiusza Boratyniego; wokoło napis przedzielony popiersiem: JO.AN. III. D. G. REX. PGL. M. D. L. R. P.

S. O. Jak na poprzedzającym, lecz bez liter myncarza S. B. — Ort koronny z r. 1680. Odmienny.

§. 548. Tab. 42. Nr. 501.

S. G. i S. O. Jak na poprzedzającym, lecz głowa większa, popiersie szersze, okryte tylko płaszczem, a pod główną tarczą jest mata tarcza Z herbem Jelita, podskarbiego koronnego Marcina Zamojskiego.

§. 549. Tab. 42. Nr. 502.

S. G. Popiersie okryte płaszczem, głowa duża laurem uwieńczona, wokoło napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P.

S. O. Wykrawane tarcze, koronna i litewska, z sobą w górze ze-, tknięte, pomiędzy niemi tarcza Janina, przedzielająca rok 1678. a pod nią mała tarcza z herbem Leliwa, podskarbiego koronnego Jana Jędrzeja Morsztyna, nad tern wszystkiem wznosi się korona, pod którą jest liczba wartości VI.; wokoło napis rozdzielony: GROS. ARG. SEX. REG. POLONIAE. — Szostak koronny, czyli sześciogroszówka. 

§. 550. Tab. 42. Nr. 503.

S. G. i S. O. Jak na poprzedzającym, z tą wszelako różnicą, że popiersie, znacznie mniejsze, jest w ozdobnej zbroi bez płaszcza, a pod niem cyfra myncarza Boratyniego, T. L. B. — Szostak koronny z r. 1680. Ten stempel należy do rzadszych. Na niektórych szóstakach nad tarczą Janina są bardzo małe litery myncarza S. B.

§. 551. Tab. 42. Nr. 504—505.

S. G. i S. O. Jak w §. 549. — Dwa szóstaki koronne, odmiennych stempli, Nr. 504. z r. 1682. i z herbem Leliwa, podskarbiego Morsztyna, a Nr. 505. z r. 1684. z herbem Jelita, podskarbiego koronnego Marcina Zamojskiego.

§. 552. Tab. 42. Nr. 506

S. G. Popiersie w zbroi, okrytej szubą, głowa ukoronowana, wokoło napis rozdzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P. 

S. O. Tarcze nie wykrawane, półokrągłe, koronna i litewska, stykające się z sobą w górnej części, pomiędzy któremi jest tarcza Janina, przedzielająca rok 1682, a pod nią herb Leliwa, podskarbiego Jana Jędrzeja Morsztyna; nad tern wszystkiem wznosi się korona, pod którą jest liczba wartości VI., wokoło napis rozdzielony: GROS. ARG. SEX. REG. POLONIAE. — Szostak koronny, rzadszy. 

§. 553. Tab. 42. Nr. 507.

S. G. i S. O. Jak na poprzedzającym, lecz popiersie zupełnie odmienne, tarcze bardziej do siebie zbliżone, herb Janina na okrągłej tarczy, przedzielającej rok 1684, a niżej tarcza okrągła z herbem Jelita, podskarbiego Marcina Zamoyskiego. — Szostak koronny, odmienny.

§. 554. Tab. 42. Nr. 508.

S. G. Popiersie w zbroi, i w szubie, na głowie Korona, wokoło napis przedzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. PR.

S. O. Pomiędzy orłem a pogonią tarcza Janina, nad którą jest liczba wartości III., pod tern napis w trzech wierszach: GROS.(sus) ARG.(enteus) TRIP.(lex) REGN.(i) POLONI.(ae); pod napisem rok 1684. przedzielony herbem Jelita, podskarbiego Zamojskiego. — Trojak koronny, czyli trzygroszówka. 

§.555. Tab. 42. Nr. 509.

S. G. Popiersie w zbroi i w szubie, na głowie odmienna korona, wokoło napis przedzielony: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D. L. R. P.

S. O. Tarcze koronna i litewska, w górnej części stykające się, pomiędzy któremi umieszczona tarcza okrągła Janina, przedzielająca rok 1684. a pod nią herb Jelita, podskarbiego Zamojskiego; nad tem wszystkiem wznosi się korona, pod którą jest liczba wartości III.; wokoło napis rozdzielony: GROS. ARG. TRES. REG. POLENTA.

Trojak koronny zupełnie odmiennego stempla. Z powodu płytkości stempla bardzo mało trojaków Jana III. dochowało się do naszych czasów w exemplarzach pięknej konserwy; dla tego należą do rzadkich monet owego wieku 

§. 556.

S. G. Popiersie w płaszczu, głowa laurem uwieńczona, pod popiersiem litery myncarza S. P. wokoło napis: JOAN. III. D. G. REX. POL. M. D.

S. O. Liczba wartości III , pod nią Sobieskich tarcza Janina, z prawej strony której orzeł, a z lewej pogoń; pod tem napis w trzech wierszach: GROS. ARGE. TRIP. REGN. POLOM, a pod napisem herb Jelita, podskarbiego koronnego Marcina Zamojskiego, przedzielający rok 1681. M średnicy linii 9 ½ . — Trojak koronny bardzo rzadki.

§. 557. Tab. 42. Nr. 510.

S. G. Monogramma ukoronowane, złożone z liter J. 3. R. oznaczających: Joannes III. Rex, które przedzielają rok 1688. 

S. O. Napis w trzech wierszach: SOLID.(us) CIVITAT.(is) GEDAN. (ensis). — Szelag gdański, rzadki. 

§. 558. 

S. G. Popiersie w zbroi, głowa w dużej peruce, wokoło napis przedzielony: FRID. CAS. IN. L. CUR. ET S. D. 

S. O. Tarcze z orłem i z pogonią w górnej części połączone, a nad niemi korona, u dołu pomiędzy tarczami liczba wartości VI., wokoło napis: MONETA. DUCTS. CURLAND. 1694. ręka zbrojna ze sztyletem, to jest "herb Brandys, zapewne myncarza. — W średnicy cal 1. — Szostak kurlandzki. 

§. 559.

S. G. Herb miasta Rewia, to jest, trzy lwy stojące, jeden na drugim; w obwodzie napis: MO. NOVA. REVA.

S. O. Korona, pod którą są litery J. R. oznaczające: Joannes Rex; w obwodzie napis: JOHAN. III. D. G. R. — Szeląg rewelski, bardzo rzadki.